Adżaria to wyjątkowy region Gruzji, do którego turyści zaglądają najchętniej, a biura podróży sprzedają tam najwięcej wycieczek. Na turystów czekają przede wszystkim wspaniałe, czarnomorskie plaże, mnóstwo interesujących zabytków i bardziej turecki niż gruziński klimat. Powodem tego są różnice religijne i sąsiedztwo Turcji, dzięki której zadomowił się tam islam, a w krajobrazie można wyłapać więcej meczetów niż kościołów. Kurorty wypoczynkowe na wybrzeżu cieszą się światową renomą, a hotele zachęcają do wypoczynku luksusowymi warunkami i miłą obsługą. Urlop w takim miejscu powiązany ze zwiedzaniem okolicznych regionów może okazać się wymarzoną formą spędzenia wakacji.

Adżaria jest autonomiczną republiką Gruzji nad Morzem Czarnym, gdzie poza samym wybrzeżem krajobraz jest górzysty z zielonymi lasami i wysokogórskimi łąkami. Południe regionu graniczy z Turcją, na wschodzie znajduje się Meschetia, natomiast na północy Nizina Kolchidzka. Na wybrzeżu panuje klimat podzwrotnikowy morski ze średnimi temperaturami osiągającymi w lecie około30°, a w zimie 6°C.

Historyczna kraina zamieszkiwana była już w epoce kamiennej, w wieku VI-IV p.n.e., należała do królestwa Kolchidy, a później do Iberii. Nadmorskie tereny były w VI stuleciu tematem sporów między Persją a Bizancjum, zostały podbite przez Arabów sto lat później i w wieku X trafiły w końcu do Gruzji. Adżaria została w wieku XVII podbita przez Turków osmańskich, którzy wprowadzili islam i doprowadzili do wojen domowych. Sytuację w regionie próbowała kolejno opanować Rosja, ponownie Turcja, a nawet Wielka Brytania rozszerzająca na początku XX wieku swoje wpływy na Azję. W zjednoczonej Gruzji Adżaria funkcjonuje jako region turystyczny od 1991 roku.

Turystom Gruzja najczęściej kojarzy się z Batumi – rajem obiecanym i najmodniejszym kurortem tej części Azji, w którym każdy znajdzie coś dla siebie. Kiedy miasto przeszło kosztowny lifting zaczęli się tam pojawiać podróżnicy z całego świata, zafascynowani ciekawą architekturą, odrestaurowaną starówką i niezwykłym otoczeniem. Poza tymi walorami nie sposób nie docenić wspaniałej promenady i szaro-kamienistej plaży rozciągającej się na przestrzeni kilku kilometrów, przy perłowo-błękitnej wodzie Morza Czarnego. Z racji położenia Batumi może być dla wielu miejscem pierwszego kontaktu z Gruzją, które dzięki wyjątkowej, turystycznej atmosferze utkwi w pamięci na wiele lat. Trzecie co do wielkości miasto w kraju, położone w delcie rzeki Chorokhi, jest największym portem gruzińskim zlokalizowanym w naturalnej zatoce. Rozbudowa tego ważnego miasta handlowego nastąpiła w 1878 r., po przyłączeniu do Imperium Rosyjskiego. Osuszono bagniste okolice i zaczęły powstawać ekskluzywne dzielnice willowe i parki, będące ozdobą miasta, niemniej znajduje się tam również mnóstwo miejsc, znacznie różniących się od typowego, gruzińskiego kolorytu. Na turystach wrażenie robo Park Przymorski wystawiony pracami artystów, przy którym ulokowało się najwięcej modnych klubów, restauracji, kafejek i hoteli. Szczególnie wzrok przyciąga jeden z hoteli o wysokim standardzie, będący rekonstrukcją słynnej latarni morskiej z Aleksandrii lub też inne futurystyczne konstrukcje architektonicznych wirtuozów. Turyści nie narzekają na nudę za sprawą wyjątkowego Ogrodu Botanicznego, który jest bardzo rozległy i położony na wzgórzach z pięknymi widokami. W XIX-wiecznym ogrodzie zgromadzono setki gatunków drzew, kwiatów i krzewów z całego świata. Kolejnym ważnym miejscem na mapie turystycznej Batumi jest delfinarium pełne morskich stworzeń oraz akwarium z wyjątkowymi okazami morskiej fauny. Zaciekawić może również bogata historia związana z mitologią opowiadającą o losach Jazona, który właśnie tutaj wylądował z Argonautami podczas poszukiwań złotego runa. O burzliwych dziejach w regionie przypomina okoliczna forteca Gonio, a w wolnym czasie można zwiedzić kościół Narodzenia NMP wzorowany na architekturze francuskiej, synagogę z początków XX wieku oraz turecki meczet Orta Dzhame zbudowany na planie pięciokąta. Wyjątkowa atmosfera panuje na brukowanej starówce, gdzie można wypocząć w cieniu drzew orzechowych i napić się kawy w przytulnej kafejce otoczonej ładnymi domami z balkonami oplecionymi winoroślą. Wieczorem warto przespacerować się w okolicę jeziora przy ulicy Szeriff Czimsziaszwili, gdzie zauroczyć może pokaz tańczących fontann. W mieście działa także wiele teatrów, kin galerii sztuki, instytucji kulturalnych organizujących w okresie letnim szereg imprez oraz Muzeum Sztuki Adżarii i Muzeum Archeologiczne. Z powodu dużej popularności turystycznej i możliwości wypoczywania na kamienistych plażach wybudowano tam mnóstwo hoteli o różnym standardzie, których wyposażenie i obsługa jest na najwyższym, światowym poziomie.

Kobuleti – wypoczynkowe miasteczko, w którym turyści znajdą kameralną bazę noclegową, szeroką, kamienistą plażę, sklepy i miejsca, gdzie można potańczyć. Baza sportowo rekreacyjna umożliwia uprawianie sportów wodnych, natomiast hotelowe baseny, jacuzzi, SPA czy zabiegi kosmetyczne gwarantują regenerację organizmu.

Sarpi – kąpiel w błękitnych wodach Morza Czarnego w pobliżu granicy gruzińsko-tureckiej może być niemałym przeżyciem. Niewielki kurort jest opcją alternatywną dla Batumi i turystów poszukujących spokoju na łonie pięknej natury. Na kamienistej, szerokiej plaży nie ma tłumów, woda jest niezwykle czysta, a kameralna baza noclegowa sprzyja wypoczywaniu. Miejscową atrakcją jest meczet znajdujący się w pobliżu przejścia granicznego z Turcją.

Kuchnia gruzińska dzięki pewnej różnorodności może sprawiać wrażenie nieco egzotycznej. A wszystko to za sprawą warunków geograficzno-klimatycznych i tradycji kulinarnych zmieniających się wraz z zawieruchami wojennymi oraz wpływami tureckimi, perskimi i rosyjskimi. Gruzińskie przepisy mogą stanowić pewną inspirację i sprawić, że zwiedzanie tego dosyć surowego kraju będzie jeszcze bardziej ciekawsze.

Z jednej strony można tam trafić na soczyste arbuzy, pomidory, melony czy winogrona, a z drugiej nieodłącznym elementem smagającym kubki smakowe są aromatyczne zioła, czosnek, orzechy włoskie i nasiona granatu dodające potrawom unikatowego smaku. Zadziwić może również ogromna liczba gatunków mięs, ryb, serów i warzyw.

Przed głównymi daniami pojawiają się najczęściej smakowite przekąski, chociażby w postaci sałatki z pomidorów i świeżej bazylii, serów sulguni ze wschodniej Gruzji i pleśniowych serów dambali chaczo. Pod różną postacią królują bakłażany, niemniej najbardziej rozpoznawalnym daniem jest chaczapuri, czyli cienkie ciasto nadziewane solonym serem. Daniem głównym bywa chinkali – rodzaj pieroga nafaszerowanego mięsem, zachęcający do konsumpcji oryginalnym kształtem, czmeruli – kurczak duszony w sosie czosnkowym czy często zamawiany szaszłyk mcwadi. Warto spróbować również inne potrawy mięsne: kebapi – mielone mięso w formie szaszłyka z rusztu czy dolma – gołąbki z baraniną w liściach winogron. Amatorzy dań mięsnych z pewnością zainteresują się rodzajem gulaszu przyrządzonego z flaków – kaszi. Wegetarian natomiast może zadowolić talerz pchali z liśćmi buraków lub szpinaku wymieszanymi z pastą orzechową, nasionami granatu i przyprawami.

Wiele restauracji podaje tradycyjny chleb puri o różnych kształtach, wypiekany w dużym, cylindrycznym piecu, z kolei smakowicie wyglądają także kukurydziane placki o trójkątnym kształcie, wypiekane przy użyciu glinianych patelni. Niezwykle pożywne są gruzińskie zupy przypominające cziorby, takie jak charczo, czyli zupa gulaszowa z cielęciny. Na unikalne dania można trafić podczas górskich wędrówek. Pasterze bardzo często zajadają się mięsem gudis kaurma, które w celu zwiększenia trwałości umieszczane jest na jakiś czas w strumieniach, a później zawijane w bydlęcą skórę, gotowane w dużym kotle i zakopywane w ziemi. Nie tylko mięso jest jednak oznaką gruzińskiej kuchni. Smacznie prezentuje się chaczapuri adżaruli – placek z serem i sadzonym jajkiem, kształtem przypominający łódkę czy mleczne maconi podobne do kwaśnego mleka. Za nietypowe, ale o wyjątkowym smaku, uchodzą orzechy nawleczone na sznurek i zanurzone w kisielu gruszkowym, tworzące coś w rodzaju świecy o nazwie czurczchela.

Takie smakołyki można popić lemoniadami porzeczkowymi, pomarańczowymi lub gruszkowymi, niemniej koneserzy win sięgną z pewnością po butelkę któregoś ze słynnych, gruzińskich win lub też coś mocniejszego w postaci wódki z winogron – czaczy. Najwięcej win produkuje się w Kartli, Kakheti i Imeretii, a każda miejscowość wytwarzająca „napój bogów” może pochwalić się własnym szczepem winogron, dlatego też można natrafić na wino telawi, gurdżaani czy cinandali. Warto zainteresować się domowymi winami przygotowywanymi w specjalnych kadziach o nazwie kwewri, niemniej jeśli ktoś nie chce eksperymentować może spokojnie sięgnąć po butelkę: białego wina wytrawnego o owocowych tonach Ereti, ciemnorubinowego wytrawnego Saperawi, czerwonego półsłodkiego o aksamitnym smaku Kindzmarauli, czerwonego słodkiego z mocnym bukietem i malinowym tonem Chwanczkara lub też czerwonego wytrawnego, leżakującego w drewnianych beczkach o nazwie Dolina Alazani. Gatunków wina produkowanych od setek lat jest znacznie więcej, dlatego warto przy okazji pobytu w gruzińskiej restauracji szczegółowo przestudiować kartę win. W Gruzji panuje swoisty kult wina zawsze ozdobionego piękną etykietą i wyjątkowo smakującego podczas prawdziwej winnej uczty, bez której pobyt w Gruzji nie byłby do końca zaliczony. Prawdziwi smakosze powinni również zadbać o to, by butelka wina z najlepszej apelacji znalazła się w bagażu podróżnym.

Gruzińska kultura, obyczaje i zachowania rozwinęły się wraz z wielowiekową historią kraju, która przyczyniła się do powstania silnego poczucia tożsamości narodowej. Podejście do wartości narodowych sprawiło, że Gruzja zachowała swą odrębność i nie uległa licznym okupacjom dotykającym kraj na przestrzeni lat, chociaż wpływy rosyjskie w niektórych regionach widoczne są do dziś. Gruzję zamieszkują przede wszystkim Gruzini, ale do mniejszości należą Ormianie, Rosjanie, Czeczeni czy Azerowie. Oficjalnym językiem jest gruziński charakteryzujący się kilkunastoma dialektami odpowiadającymi poszczególnym regionom, a także unikalnym i odrębnym alfabetem. Gruzini wyznają prawosławie aczkolwiek w wioskach szczególnie przy granicy z Turcją dominuje islam. Żeby zyskać sympatię i zaufanie Gruzinów najlepiej nauczyć się chociaż kilku słów w ich języku.

Regionalne tradycje są przekazywane z pokolenia na pokolenie i zapoznanie się z nimi wymaga sporo czasu. Gruzini słyną z niezwykłej gościnności, dlatego turyści wybierający się do tego kraju powinni zapamiętać takie słowo jak „supra”, czyli tradycyjna biesiada będąca czymś więcej niż zwykła uczta. Na stołach króluje wino i dobre jedzenie, a taniec i śpiew są nieodłącznym elementem hucznej zabawy. Przed uczestnictwem w takiej imprezie warto wcześniej zastanowić się nad jakimś toastem, gdyż każdy z gości ma obowiązek wznieść dzban wina do góry i wygłosić kilka słów (toasty najczęściej wznosi się winem, a nie piwem czy wódką). Współbiesiadnicy wybierają najczęściej „tamadę”, czyli kogoś na wzór wodzireja, który przekazuje swoją mądrość podczas wygłaszania toastów, ale także stawia karne kolejki dla spóźnialskich. Czasami zdarza się, że do picia wina podawane są tradycyjne, gruzińskie rogi zwane „kanci”, z których alkohol smakuje wyjątkowo i pity jest przeważnie do dna. Turyści powinni pamiętać, że popijanie między toastami i mowami oratorskimi może wywołać niesmak u gospodarza. Chociaż biesiady są huczne i opływają winem, przeważnie polegają na długich rozmowach do białego rana i wygłaszaniu coraz to nowych toastów i niekoniecznie sprowadzają się jedynie do spożywania alkoholu.

Żeby lepiej poznać Gruzinów warto zapoznać się pewną legendą, według której Bóg podczas stwarzania świata zebrał w jednym miejscu wszystkie narody i nakazał im oczekiwanie na własny skrawek planety. Kiedy powstało zamieszanie i walka o ziemie, Gruzini nie ulegli rywalizacji i spokojnie wznosili toasty w cieniu drzew. Bóg dostrzegł ten spokój i chęć do zabawy, po czym nadał im najwspanialsze ziemie pełne zieleni, żyznych pól i malowniczych gór. Od tego czasu Gruzini są bardzo pogodni, a w ich naturze nie leży awanturnictwo.

W trakcie podróży po kraju warto pamiętać, iż w restauracjach rachunek płaci przeważnie jedna osoba, a mężczyźni zazwyczaj płacą za kobiety. Próby otrzymania oddzielnego rachunku mogą wzbudzić zdziwienie restauratorów. Tradycją jest także, by stół był wspólny dla jednej grupy gości. Wchodzenie do świątyń nie jest zabronione, niemniej należy pamiętać o odpowiednim stroju (kobiety wchodząc do monasteru lub cerkwi powinny zakryć głowę, ramiona i kolana). Za gościnność należy podziękować odpowiednimi słowami i najlepiej upominkiem dla gospodarza, natomiast przy powitaniu istotne jest podanie dłoni i pocałunek w policzek – zwyczaj pocałunku dwóch Gruzinów symbolizuje zażyłość i przyjaźń. W dobrym tonie jest wyrażenie zachwytu na temat obiektów, które zobaczyło się w Gruzji, natomiast lepiej nie mylić Gruzinów z Rosjanami, gdyż za taką pomyłkę mogą się poważnie obrazić. Wypada także orientować się w polityce gruzińsko-rosyjskiej, by nawet w przypadkowej rozmowie nie popełnić jakiejś gafy.

Nie ma zakazu fotografowania, aczkolwiek należy unikać robienia zdjęć podczas nabożeństw. Napiwki nie są przeważnie wliczane w cenę i wynoszą 10% kwoty rachunku, a dodatkowe nagrodzenie kelnera jest mile widziane.

Adżaria jest praktycznie jedynym regionem w Gruzji, gdzie uprawiać można sporty wodne. Nadmorskie kurorty oferują wypożyczalnie niezbędnego sprzętu, dlatego wolny czas warto poświęcić na kajaki, rowery wodne, żeglarstwo, windsurfing, kitesurfing itp. Okolicę natomiast najlepiej poznawać jest w końskim siodle lub na rowerze.

Twierdza Gonio – ciekawej budowli położonej kilkanaście kilometrów od Batumi nie powinni przeoczyć miłośnicy historii i archeologii. Według legend w miejscu, gdzie przed wiekami wznosiło się starożytne miasto Apsaruntos, znajduje się grób jednego z 12 apostołów – św. Macieja. Istnienia dużego miasta dowodzi powstała prawdopodobnie w I wieku n.e. imponująca forteca, która niejednokrotnie była świadkiem militarnych konfliktów. Turcy osmańscy zadomowili sią tam między XVI a XIX wiekiem, niemniej kiedy Adżaria była pod wpływem Imperium Rosyjskiego stacjonowali tam rosyjscy żołnierze, o czym opowiada niewielkie Muzeum Archeologiczne.

Wardzia – największa atrakcja regionu Meschetia z daleka wygląda jak olbrzymi plaster miodu wkomponowany w strome skały aż do wysokości 1300 m n.p.m. Miasto-klasztor Wardzia jest niezwykłym miejscem, gdzie w zboczu góry na kilkunastu poziomach wydrążono ponad 200 komnat, dziesiątki tuneli, korytarze i schody, po których w wieku XII i XIII poruszały się oddziały wojskowe. Ośrodek stał się również ważnym centrum kulturalno-religijnym gruzińskich monarchii, w którym mogło się pomieścić nawet 60 tys. osób. Do klasztoru prowadziło tylko kilka dobrze ukrytych wejść zlokalizowanych blisko rzeki Kura, aczkolwiek trzęsienie ziemi odsłoniło część struktur znajdujących się pod skałami. Podobnie jak większość regionu, Wardzia nie oparła się atakom ze strony Persów, przez co na kilka stuleci pozostawała w zapomnieniu, niemniej po ożywieniu ruchu turystycznego miejscowi mnisi udostępniają zwiedzającym szereg intrygujących komnat, cerkiew Wniebowzięcia NMP i muzeum. Cała okolica kompleksu naszpikowana jest pieczarami, grotami oraz świątyniami wydrążonymi głęboko w skale, dlatego na zwiedzenie całego obiektu warto poświęcić cały dzień.

Zarzma – ważny dla Gruzji pomnik architektury, który pozostał po czasach funkcjonowania ośrodka kultury, nauki i religii. Do obecnych czasów zachował się pokaźnych rozmiarów kościół i dzwonnica, które zostały zbudowane w XIV w. przez książęta z rodu Dżakeli. Wycieczka do tego miejsca jest o tyle ciekawa, gdyż obfituje dodatkowo w przepiękne widoki na lasy zdobiące wąwóz Kwabliani oraz wnętrze świątyni pokryte dobrze zachowanymi malowidłami ściennymi. Warto pamiętać, że większość przedmiotów ozdabiających przed wiekami monastyr znajduje się w Narodowym Muzeum Gruzji w Tbilisi.

Chertwisi – jedna z najstarszych fortec w Gruzji położona jest na skalistym zboczu z widokiem na rzekę Parawani, która wpada w tym miejscu do Mtkwari (Kury). Jeszcze przed narodzinami Chrystusa miały w tym miejscu pojawić się wojska Aleksandra Macedońskiego dążące do podboju kontynentu, niemniej pierwsze wzmianki o powstaniu systemu warownych świątyń pochodzą dopiero z X wieku. Z biegiem lat całość była rozbudowywana, a w XIV stuleciu wokół twierdzy zaczęło powstawać miasto łupione co jakiś czas przez najazdy Mongołów i Turków. Ruiny z górskim tłem wyglądają imponująco, a surowe mury mogą okazać się idealnym tematem fotograficznym, szczególnie podczas zachodu słońca.

Sapara – zespół klasztorny położony wysoko w górach pochodzi z IX w., niemniej najważniejszym obiektem jest świątynia pw. św. Saby datowana na XII stulecie, poświęcona królowi Sabie – władcy Sargis, który przywdział habit mnicha i nadał sobie takie właśnie imię. Na turystów czekają tam interesujące freski i ozdobne ornamenty, a także krypty grobowe, w których spoczywają potomkowie dynastii Dżakelich. Z kolei piękne płaskorzeźby i motywy winorośli prezentuje najmniejsza cerkiew św. Jerzego. Malownicze położenie monastyru sprawia, że jest to doskonały cel na kilkugodzinną wyprawę.

Tmogwi – w ruinach X-wiecznej twierdzy znajdującej się kilka kilometrów od Chertwisi, na prawym brzegu Kury, turyści mogą znaleźć kościół, lochy i tunele łączące budowlę z okolicznymi obiektami. Z racji tego, że warownia leży w trudnodostępnym miejscu, może stać się wymagającym, ale pasjonującym celem podróży.

Borżomi – najlepsza baza wypadowa do Parku Narodowego Borżomi-Karagauli, będąca jednocześnie słynnym ośrodkiem wypoczynkowo-uzdrowiskowym. Oprócz malowniczego położenia miasteczko dysponuje źródłami wód mineralnych leczących liczne schorzenia. Lecznicze właściwości tamtejszej wody doceniała już elita XIX-wiecznej Gruzji, a obecnie z jej zalet korzystają turyści spacerujący po parku Likani z pałacami należącymi do rodziny carskiej.

Bolnisi – perełką architektoniczną regionu jest bardzo stara bazylika datowana na V wiek. Budowla sakralna wykonana z ciosanego kamienia może zainteresować mrocznym wnętrzem rozświetlanym jedynie przez maleńkie okienka wpuszczające skąpe promienie słoneczne. Wprawne turystyczne oko dostrzeże w dekoracjach zapożyczenia z dawnych wierzeń pogańskich i wyobrażeń z epoki poprzedzającej chrześcijaństwo.

Dmanisi – według archeologicznych badań właśnie w tym miejscu mieli żyć pierwsi Europejczycy, których szczątki pochodzą sprzed blisko 2 mln lat. Chociaż historia osady sięga bardzo wczesnych okresów, pierwsze zabudowania, które w zmienionej formie przetrwały do dziś datowane są na IX w. Po licznych najazdach pustoszących okolicę przetrwała charakteryzująca się ciekawymi detalami architektonicznymi bazylika Dmanisi Sioni z VI w. oraz ruiny dawnego miasta.

Park Narodowy Borżomi-Karagauli – jedno z niewielu miejsc w Gruzji, gdzie na doskonale przygotowanych trasach spacerowych można zrzucić zbędne kalorie. Obszerne tereny pełne lasów i łąk wysokogórskich zajmują część Małego Kaukazu i pełne są unikalnych gatunków flory i fauny. Najlepiej pojawić się tam wiosną, kiedy kwitnąca roślinność przybiera całą paletę barw, a ciepła pogoda sprzyja długim wędrówkom. W miejscu, gdzie kończą się lasy, początek biorą podejścia na wierzchołek góry Samecchwaro (2642 m n.p.m.), które nie powinny sprawić trudności turystom zahartowanym górskimi eskapadami. Najlepszymi bazami, z których można wyruszyć na szlaki są miejscowości Borżomi i Karagauli.

Kutaisi – drugie co do wielkości miasto Gruzji i stolica regionu Rioni jest ważnym ośrodkiem naukowym, kulturalnym i przemysłowym kraju. Według legend jest to również jedno z najstarszych miast świata sięgające historią czasów starożytnej Grecji i króla Minosa – władcy Krety i zmarłych w Hadesie. W mitologii Kutaisi zostało opisane jako miasto Aia w Kolchidzie, do którego Jazon przybył po „złote runo”. Mit o Argonautach i strategiczne położenie uczyniło z miasta w IX stuleciu stolicę Imperium Abchaskiego i administracyjne centrum Gruzji, które w XI w. najechali Turcy. Stolicę z Kutaisi do Tbilisi przeniósł król Dawid Budowniczy, a jego syn Rusudan prowadził w kolejnych latach wojnę z mongolskimi najeźdźcami. Miasto było niszczone w czasie kilku wojen feudalnych i najazdów tureckich, niemniej zawsze zostawało odbudowane. Podobnie jak cały region, Kutaisi trafiło później pod panowanie rosyjskie w 1810 r. i niejednokrotnie było okupowane przez Armię Czerwoną. Sytuacja ustabilizowała się dopiero w 1991 r. Historyczną miejscowość symbolizuje katedra Bagrati wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Budowę świątyni ukończono w 1003 r., a jej fundatorem był król Bagrat III. Ruiny ważnego zabytku architektury i sztuki gruzińskiej, zniszczonego podczas najazdów tureckich, nie przestają zachwycać rozmachem przedsięwzięcia i zdobieniami. Zachowane malowidła przedstawiają między innymi Najświętszą Bogurodzicę, natomiast uznanie budzą pozostałości murów i potężnych filarów. Katedra stoi na szczycie wzgórza Ukimerioni, dlatego zwiedzanie wzbogacone jest o wspaniałe widoki. Oprócz tej wyjątkowej świątyni na uwagę zasługuje także kościół Mocameta (nazwa odnosi się do słowa „męczennicy”) związany z legendą o dwóch braciach, którzy przeciwstawili się islamowi, zginęli i stali się świętymi oraz Wielka Synagoga będąca drugą co do wielkości żydowską świątynią w Gruzji. Warto również poświęcić czas na odwiedziny Galerii Sztuki Dawida Kakabadze prezentującej dokonania gruzińskich artystów oraz Muzeum Historycznego Niko Berdzeniszwilego. Gruzińskie jedzenie podawane w świetnie zorganizowanych restauracjach nie ma sobie równych, a hotele o różnym standardzie są doskonałą bazą wypadową do zwiedzania okolic.

Monastyr Gelati – obok katedry w Kutaisi świątynia malowniczo położona w wąwozie rzeki Chalcitela jest drugim zabytkiem regionu Rioni wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jedno z największych centrów religijnych, naukowych i filozoficznych w Gruzji ufundował król Dawid IV Budowniczy i według legendy właśnie w tym miejscu został pochowany. Podczas zwiedzania w pierwszej kolejności mija się kościół św. Grzegorza z tradycyjnymi dekoracjami, okazałą katedrę NMP oraz dwukondygnacyjny kościół św. Mikołaja. Ważnym miejscem była także Akademia Gelati, w której kształcili się przedstawiciele gruzińskiej elity tworzący arcydzieła literackie, filozoficzne i historyczne. Spacer po całym kompleksie zabiera turystów w prawdziwą podróż w przeszłość i pokazuje, że Gruzja odegrała ważną rolę historyczną w tej części świata.

Rezerwat Sataplijski – strefa subtropikalnych lasów jest doskonałym miejscem na rozprostowanie kości i oddychanie wyjątkowo świeżym powietrzem. W miejscu, gdzie Nizina Kolchidzka przechodzi w podgórze Wielkiego Kaukazu, znajdują się unikalne drzewa, jaskinie krasowe i kratery wygasłych wulkanów. Na szczególną uwagę zasługuje jaskinia Sataplia, w której naukowcy odkryli ślady dinozaurów oraz obecności ludzi pierwotnych. Wyznaczona trasa turystyczna ma ponad kilkaset metrów długości i najlepiej się tam dostać z Kutaisi.

Nokalakewi – u podnóża Gór Megrelskich położona jest wioska, w miejscu której przed laty istniała grecka i rzymska osada Archeaopolis. Swoją fortecę założyli w wiekach późniejszych Gruzini z królestwa Lazyki, niemniej największych zniszczeń dokonały wojska arabskiego dowódcy Marwana ibn-Muhammada. Oferta turystyczna tego miejsca skierowana jest głównie do turystów z zamiłowaniem do archeologii, którzy lubią przespacerować się wśród ruin królewskiego pałacu, akropolu, łaźni, świątyń i grobowców.

Nikrocminda – wśród charakterystycznych, gruzińskich świątyń wyjątkowym kunsztem rzeźbiarstwa wyróżnia się katedra w Nikorcmindzie, datowana na XI stulecie. Zachwycić się można unikalnymi ornamentami, płaskorzeźbami i figurami przedstawiającymi nie tylko sceny historyczne i mityczne stworzenia, ale również zabytkową wartość.

Ambrolauri – niewielka miejscowość położona w górach była przed wiekami rezydencją królów Imeretii, a obecnie jest dobrze rozwiniętą bazą noclegową, z której turyści wyruszają na szlak prowadzący do wież Saisziwilo oraz w trasy trekkingowe po malowniczym regionie Racza.

Zugdidi – dogodna baza wypadowa do zwiedzania okolic. Przy okazji pobytu w mieście można obejrzeć zabytkowy kompleks pałacowo-parkowy, ogród botaniczny oraz cerkiew Matki Bożej. Turystów interesujących się historią zaciekawić może muzeum Dadianich prezentujące wykopaliska archeologiczne oraz tzw. Dom Mitrati poświęcony potomkowi Napoleona. Okoliczną atrakcją jest XV-wieczny zamek w Ruchi z chwytającymi za serce widokami na rzekę Inguri i most łączący Nizinę Kolchidzką z Abchazją.

Park Narodowy Kolcheti – raj dla wędkarzy i miłośników natury, w którym można poczuć się jak w prawdziwej dżungli. Teren parku obejmuje również przymorskie jezioro Paleostomi oraz bagna rozciągające się nad rzeką Piczori. Występują tam torfowiska, bagienne lasy i bogaty świat zwierzęcy. Miejscowe agencje turystyczne oferują turystom wycieczki piesze i konne, żeglowanie, nurkowanie i obserwację ptaków.

Ozurgeti – miasto położone nad rzeką Natanebi jest bazą wypadową do zwiedzania monastyru Szemokmedi, który w średniowieczu był jednym z największych kulturalno-edukacyjnych ośrodków regionu. Kompleks pochodzący z XVI stulecia składa się z dwóch świątyń, w których urzędowali arcybiskupi.

Kiedy najlepiej wybrać się do Adżarii?
Gruzja piękna jest o każdej porze roku, więc wybór terminu podróży jest kwestią indywidualną. Jeżeli ktoś chce korzystać z dobrej pogody i uroków Morza Czarnego powinien pojawić się w sezonie letnim trwającym od czerwca do października, kiedy temperatury sprzyjają morskim kąpielom i oscylują w granicach od 25 do 30°C. Warto jednak pamiętać, że ze względu na klimat szczególnie w lipcu może tam być wyjątkowo parno i duszno. W góry natomiast najlepiej wybrać się późnym latem lub jesienią, kiedy pogoda sprzyja wędrówkom, temperatury nie są zbyt dokuczliwe i nie ma ryzyka lawinowego. Koniec lata, jesień i wiosna idealnie nadają się do zwiedzania zabytków, niemniej warto pamiętać, że Gruzja nie jest dużym krajem i wypoczynek nad morzem można łączyć z wycieczkami fakultatywnymi. Dla turystów interesujące mogą być także okresy gruzińskich świąt (Wielkanoc, Boże Narodzenie, Nowy Rok) oraz czas festiwali.

Należy jednak pamiętać, że w Batumi panuje klimat subtropikalny charakteryzujący się wysoką wilgotnością powietrza, dlatego w lecie odczuwalny jest upał, który może uprzykrzać wypoczynek osobom źle znoszącym wysokie temperatury.

Jaka waluta obowiązuje w Gruzji i jakie są orientacyjne ceny?
Walutą Gruzji jest lari (GEL), 1 GEL = 100 tetri. Ceny w większych miastach są podobne do cen w Polsce, a na prowincji jest taniej. Dolary i euro można bez problemu wymienić na miejscową walutę.

Gdzie i jakie pamiątki kupić w Gruzji?
Najcenniejszą pamiątką przywiezioną z Gruzji jest z pewnością butelka wspaniałego wina z unikalnej apelacji, niemniej podróż przetrwa także wyjątkowy przysmak „czurczchela”. Turyści z wyprawy przywożą często aromatyczne przyprawy i sosy „tkemali”. Charakterystyczne są płyty z gruzińską muzyką, na których rozbrzmiewają wielogłosowe pieśni oraz współczesna muzyka wykonywana przez gruzińskie zespoły. Ciekawą pamiątką mogą być krowie rogi „kanci”, często bogato zdobione i wykorzystywane do picia wina, chociaż turyści rozglądają się także za misternie wykonanymi kindżałami, kaukaskimi dywanikami, trójstrunową gitarą „panduri” lub nakryciem głowy „papachi”.

Jaki czas obowiązuje w Gruzji?
W Gruzji do czasu polskiego dodajemy 3 godziny.

Jak poruszać się po Adżarii?
Transport publiczny w Gruzji opiera się głównie na najtańszych i najszybszych tzw. marszrutkach, czyli mikrobusach zabierających do kilkunastu osób oraz na zwykłych autobusach. Gęsta sieć połączeń gwarantuje stosunkowo szybkie przemieszczanie się między dużymi miastami, a kierowca marszrutki po wcześniejszym uzgodnieniu może zatrzymać się praktycznie wszędzie. Sieć kolejowa jest słabo rozwinięta, a jedyną trasą godną turystycznej uwagi jest Tbilisi – Batumi, aczkolwiek czas podróży nie należy do najkrótszych.

W niektórych miejscach warto wypożyczyć samochód, by dotrzeć do atrakcji turystycznych nieosiągalnych dla zwykłej komunikacji. Główne drogi są sukcesywnie remontowane i w stosunkowo dobrym stanie, nieco gorzej wygląda to na górskich trasach i w regionach położonych z dala od głównych traktów komunikacyjnych. Część dróg w górach zamykana jest w okresie zimowym ze względu na trudne warunki atmosferyczne. Polskie prawo jazdy jest w Gruzji uznawane, a swoim autem obywatel może poruszać się do 90 dni, po czym musi albo opuścić teren kraju, albo zarejestrować samochód. Wymagane jest OC i „zielona karta”. Z racji tego, że Gruzini bezstresowo podchodzą do prowadzenia pojazdów, na drogach należy wykazywać się szczególną uwagą. Ze względu na sytuację polityczną niektóre regiony mogą być zamknięte dla turystów, dlatego przed podróżą należy zapoznać się z komunikatami MSW na stronie: www.msz.gov.pl

Jakie plaże są w regionie Adżaria?
W regionie Adżaria znajdują się trzy kurorty: Batumi, Kubuleti i Sarpi, gdzie turyści wypoczywać mogą na szerokich, miejscami dobrze zagospodarowanych, kamienistych plażach.

Przy hotelach wyższej kategorii lub w wybranych kurortach plaża jest usypywana sztucznie lub znacznie różni się od typowych plaż miejskich, dlatego wybierając kurort i hotel warto upewnić się do jakiej plaży będziemy mieć dostęp.

Jakie są ograniczenia celne w Gruzji?
Przepisy celne na terenie Gruzji nie odbiegają od powszechnie przyjętych standardów. Nie ma specjalnych ograniczeń przy wwozie i wywozie pieniędzy, a każdorazowo przy przekraczaniu granicy należy wypełnić deklarację celną. Obcokrajowcy w niektórych przypadkach mogą liczyć na zwrot zapłaconego podatku VAT, gdy robią zakupy w sklepach oznaczonych etykietą TAX FREE. Kodeks celny Gruzji zbliżony jest do obowiązującego w Europie.

Jakie dokumenty potrzebne są w razie konieczności skorzystania ze służby zdrowia w Gruzji?
Przed wyjazdem do Gruzji warto wykupić ubezpieczenie kosztów leczenia w polskiej firmie ubezpieczeniowej. W największych miastach działają prywatne gabinety lekarskie, które są znacznie lepiej wyposażone niż publiczna służba zdrowia, dlatego w wyjątkowych sytuacjach lepiej zdecydować się na płatną wizytę lekarską.

Ze względu na inną florę bakteryjną należy starannie wybierać restauracje lub jadać w hotelach i przestrzegać podstawowych zasad higieny. Turyści powinni pić wyłącznie wodę butelkowaną, ewentualnie gotowaną co najmniej 10 min. Szczepienia ochronne nie są wymagane i nie ma zagrożeń sanitarno-epidemiologicznych, niemniej przed wyjazdem warto sprawdzić czy szczepienia nie są zalecane sezonowo.

Od obywateli Unii Europejskiej wiza nie jest wymagana przez okres pobytu do 360 dni. Dokumentem uprawniającym do wjazdu jest paszport lub dowód osobisty (należy jednak pamiętać, że brak paszportu może uniemożliwić podróż do innych krajów Kaukazu Południowego). Nie ma obowiązku meldunkowego. Ze względu na sytuację polityczną przed wyjazdem warto szczegółowo zapoznać się z komunikatami MSZ.

Szczegółowe i aktualne informacje można uzyskać na stronie MSZ: www.msz.gov.pl i www.tbilisi.msz.gov.pl

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Gruzji
Gruzja, Tbilisi, Br. Zubalashvili 19, 0108
Tel.: +995 322920398 Tel. dyżurny: +995 599701279 Faks: +995 322920397
tbilisi.amb.sekretariat@msz.gov.pl
www.tbilisi.msz.gov.pl